ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ (Diabète gestationnel) គឺវិបត្តិនៃការគ្រប់គ្រងនិងប្រើប្រាស់ជាតិស្ករ (Trouble de la régulation de Glucose) នៅក្នុងរាងកាយក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះដែលបណ្តាលអោយមានការកើនឡើងនៃជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ ហើយវានឹងបាត់ទៅវិញក្រោយពេលសម្រាល។
ក) ជំងឺទឹកនោមផ្អែមមាន ២ សណ្ឋាន៖
– ទី១៖ ស្ត្រីដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមយូរមកហើយ ដែលជាទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២ កំពុងព្យាបាល ឫគាត់មិនបានដឹងហើយគាត់បានរកឃើញក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ហើយមិនបាត់ទៅវិញទេក្រោយសម្រាលកូន។
– ទី២៖ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ហើយនឹងបាត់ទៅវិញបន្ទាប់ពីសម្រាលកូន។
ខ) រោគសញ្ញា៖
តាមធម្មតាជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលកើតក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ គឺមិនមានរោគសញ្ញាអ្វីសំខាន់នោះទេ តែបើមានអាចមានដូចជា៖ ញ៉ាំច្រើន, ផឹកច្រើន, នោមច្រើន ។ល។
គ) កត្តាប្រឈម៖
– អ្នកមានកូនច្រើន
– ស្ត្រីធាត់ខ្លាំងពេក (IMC>30kg/m2)
– ក្នុងគ្រួសារមានអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម
– ប្រវត្តិពេលមានផ្ទៃពោះលើកមុនមាន៖ កូនកើតមិនគ្រប់ខែ កូនស្លាប់ក្នុងពោះដោយមិនដឹងមូលហេតុ កូនធំលើសពី ៣,៨គីឡូក្រាម ទឹកភ្លោះច្រើន។
– ចំពោះផ្ទៃពោះបច្ចុប្បន្ន៖ ការឡើងទម្ងន់ខ្លាំង ទឹកភ្លោះច្រើន កូនធំ។
ឃ) ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ៖
១) ក្នុងអំឡុងត្រីមាសទី១: គឺការធ្វើតេស្តឈាមមុនពេលញ៉ាំអាហារពេលព្រឹកដើម្បីមើល បរិមាណនៃជាតិស្ករ (Glycémie à jeun) ហើយជាតិស្ករលើស រឺ ស្មើ ០,៩២g/l យើងហៅថាជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។
២) ក្នុងអំឡុងត្រីមាសទី២: គឺការធ្វើតេស្តជាតិស្ករប្រភេទញ៉ាំជាតិស្ករចំនួន ៧៥mg ហើយធ្វើ តេស្តចំនួន ៣ដង៖
– ទី១ នៅម៉ោងទី០
– ទី២ នៅម៉ោងទី១
– ទី៣ នៅម៉ោងទី២
ក្នុងចំណោមការធ្វើតេស្តទាំង៣នេះ បើមានជាតិស្ករឡើងលើសពី ១ យើងហៅថា ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ។
ង) ផលវិបាក៖
១) ចំពោះកូនៈ
– កូនមានទំហំធំ
– កូនកើតមិនគ្រប់ខែ
– កូនមានបញ្ហាដំណកដង្ហើម
– កូនអាចស្លាប់ក្នុងពេលសម្រាល
– កូនមានការថយចុះជាតិស្ករពេលសម្រាលរួច
– កូនអាចវិវត្តន៏ទៅរកជំងឺទឹកនោមផ្អែមផងដែរនៅពេលធំឡើង
២) ចំពោះម្តាយៈ
– កើតជំងឺក្រឡាភ្លើង
– ការឡើងទំងន់ខ្លាំង
– ហើមខ្លាំង
– លើសឈាម
– ប្រឈមនិងការបង្ករោគ ដូចជារលាកតំរងនោម
– ការសម្រាលភាគច្រើនដោយការវះកាត់
– ប្រឈមការវិវត្តន៏ទៅរកជំងឺទឹកនោមផ្អែមក្រោយសម្រាល
– កើតកូនមិនគ្រប់ខែ
– ប្រឈមការធ្លាក់ឈាមក្រោយសម្រាល
ច) វីធីគ្រប់គ្រង និង តាមដានជាតិស្ករមាន៖
– តាមដានជាតិស្ករដោយខ្លួនឯង ១ថ្ងៃ ៣ដង រួចកត់ត្រាទុកក្នុងសៀវភៅ (ពេលព្រឹក, ពេលថ្ងៃត្រង់, ពេលល្ងាច)
– ធ្វើការតមអាហារដោយកុំពិសារអាហារណាដែលសម្បូរជាតិផ្អែមដូចជាៈ ក្រែម, ប័រ, ធុរេន ។ល។
– កុំអោយឡើងគីឡួពេកក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ (ធម្មតា១គីឡូក្រាម ក្នុង១ខែ)
– ធ្វើលំហាត់ប្រាណអោយបានទៀងទាត់ដូចជាៈ ដើរ, ហែលទឹក, លំហាត់កាយសម្ព័ន្ឋ, យូហា្ក ( កន្លះម៉ោង ទៅ ១ម៉ោង ក្នុងមួយថ្ងៃ)
– មកពិនិត្យផ្ទៃពោះអោយបានយ៉ាងតិច ២ដង ក្នុង១ខែ
– ពិនិត្យអេកូសាស្ត្រអោយបានទៀងទាត់ ២ដង ក្នុង១ខែ
– ក្នុងករណីបរាជ័យនៃការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករដោយរបបចំណីអាហារ អ្នកជំងឺត្រូវបានទទួល ការព្យបាលដោយប្រើថ្នាំ អាំងស៊ុយលីន (insulin) បន្តទៀត ដើម្បីធានាបាននូវកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមសមស្រប។
ការតាមដាន និងការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករ (ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានការសហការគ្នា រវាងគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកសម្ភព និងគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកជំងឺទឹកនោមផ្អែមនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត)។ ចំណែកគោលបំណងនៃការព្យាបាលវិញគឺដើម្បីជៀសវាងផលវិបាកមួយចំនួនធំ ដែលអាចកើតមានឡើងនៅជុំវិញកំណើត ដោយធ្វើការតាមដានជាតិស្ករឲ្យបានទៀងទាត់និងត្រឹមត្រូវ ហើយកម្រិតជាតិស្ករ ត្រូវតិចជាង ០,៩៥g/l មុនញ៉ាំអាហារ និង ១,២០g/l ក្រោយពិសារអាហារមួយម៉ោងកន្លះ។
ហើមជើងកំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ជាសញ្ញាអាសន្នរឺទេ?
១) មូលហេតុដែលបណ្តាលអោយហើមកំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះរួមមាន:
– លើសជាតិទឹកបណ្តាលមកពីបម្រែបម្រួលអរម៉ូនកំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ (ជាបាតុភូតធម្មតាដែលកើតមានកំឡុងមានផ្ទៃពោះ)។
– ការសង្កត់ទៅលើសរសៃឈាមធំៗរបស់អាងត្រគៀក (pelvic veins) ដោយទម្ងន់កាន់តែធ្ងន់របស់ស្បូន ដែលធ្វើអោយលំហូរឈាមពីចុងជើងត្រលប់មកបេះដូង យឺតជាងធម្មតានិងចាល់ឈាមបង្កជាការហើមជើង។ ដោយហេតុផលនេះ ការហើមភាគច្រើនកើតមាននៅកំឡុងពេលត្រីមាសទី៣នៃផ្ទៃពោះ ចំពោះស្ត្រីដែលមានទឹកភ្លោះច្រើន ឬពរពោះកូនភ្លោះ (ជាបាតុភូតធម្មតាដែលកើតមានកំឡុងមានផ្ទៃពោះ)។
– កង្វះជាតិអាល់ប៊ុយមីន (Albumin) ដែលអាចបណ្តាលមកពីបាត់ជាតិសាច់តាមទឹកនោម (ជំងឺទឹកនោមប្រៃ)។
– ជំងឺខ្សោយតម្រងនោម ឬ ខ្សោយបេះដូង ។ល។
២) សញ្ញាអាសន្ននៃការហើមជើងកំឡុងមានផ្ទៃពោះដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់រួមមាន៖
នៅពេលដែលស្ត្រីមានផ្ទៃពោះមានហើមជើងបូករួមនិងសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា:
– លើសសម្ពាធឈាម
– ហត់ដង្ហក់
– ទឹកនោមតិច
– ជើងឡើងក្រហមហើយឈឺ -ល។
៣) វិធីព្យាបាល៖
ក. បើជាការហើមមានសញ្ញាអាសន្ន គួរប្រញាប់រួសរាន់មកជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីវិភាគរកមូលហេតុអោយបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងដើម្បីទទួលដំបូន្មាន ឬការព្យាបាលដ៏ត្រឹមត្រូវ។
ខ. បើគ្រូពេទ្យរកឃើញថាជាការហើមដោយមូលហេតុធម្មតានៃការមានគភ៌ នោះស្ត្រីយើងគួរអនុវត្តទំលាប់មួយចំនួនដូចខាងក្រោម:
– គេងផ្អៀងមកខាងឆ្វេងដៃ ដើម្បីកាត់បន្ថយការសង្កត់របស់ស្បូនទៅ លើសរសៃឈាមធំ។
– ដាក់ជើងរបស់អ្នកឲ្យបានខ្ពស់ គ្រប់ពេលដែលអាចធ្វើបានដូចជា នៅពេលធ្វើការ រឺពេលគេង រឺតម្រង់ជើងឲ្យបានញឹកញាប់ពេលអង្គុយលេង។
– ជៀសវាងការអង្គុយគងអន្ទាក់ខ្លាយូរ។
– ឧស្សាហ៍ផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបទ រឺដើរហាត់ប្រាណដើម្បីជួយចលនាឈាមហូរបានល្អ។
– ចូរកុំបាក់ទឹកចិត្ត ព្រោះវាអាចបាត់ទៅវិញក្រោយពេលសម្រាលបុត្ររួច។
“ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះគួរតែមកតាមដាន និងពិនិត្យសុខភាពអោយបានទៀងទាត់ជាប្រចាំ។ ក្នុងករណីមានការហើមនិងក្តីបារម្មណ៍ណាមួយ គួរមកជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្ភព នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដើម្បីទទួលបាននូវការប្រឹក្សា និងព្យាបាលបានត្រឹមត្រូវទាន់ពេលវេលា ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព”
